Navigacija
Brioni je bio Titovo prebivalište šest meseci u godini, Tuđman je često ostajao tamo, a ostali hrvatski predsednici radije su odlazili na Hvar
Dvoje ljudi iz Zagorja, Tito i Tuđman, voleli su Brione i uživali u njemu. Predsjednicima koji su došli nakon Tuđmana, Brioni je bio generalno manje zadovoljan i više samo još jedan u nizu protokolarnih obaveza
Na današnji dan 1956. godine, na Brijunima je održan istorijski sastanak, na kojem su dogovoreni principi vezani za osnivanje Pokreta nesvrstanih. U svetu u kojem je, odmah po završetku Drugog svetskog rata, započela blokovska konkurencija za veći uticaj i doba hladnog rata, ideja nesvrstanih bila je da ujedini sve one zemlje koje nisu sarađivale s nijednom od dve glavne sile i nisu pripadale ni Varšavi ni NATO-u. . Jedan od glavnih promotera ove ideje bio je jugoslovenski predsednik Josip Broz Tito, koji je u ekskluzivnoj rezidenciji na ostrvu Vanga tog jula pre 64 godine ugostio indijskog premijera Javaharlaha Nehrua i egipatskog predsednika Gamala Abdela Nassera, i ime malog ostrva kod Pule na mapi poslijeratnog svijeta. To je 19. jula 1956. godine potpisana Brionska deklaracija.
Istorija Briona kao modernog letnjeg letovališta i sanatorijuma evropske i svetske aristokracije u to vreme bila je stara manje od pola veka, pošto je krajem 19. veka i dolaskom austrijskog industrijalca Paula Kupelviesera ovo područje bilo raj za komarce i izvor malarije. Uporno je uspeo da realizuje svoju viziju i “stvori” Brijune, a od pomenutog julskog sastanka na kome su rođeni Nesvrstani, sve do Titove smrti početkom 1980-ih, pojam Brijuna u bivšoj državi, ali i van njenih granica, bio je uglavnom povezan sa isključivim rezidencija bivšeg predsednika.
Čak i nakon raspada Jugoslavije, stambeni i drugi smeštajni objekti na ostrvima bili su mesto gde su, neki više, a neki manje, ali ipak svi hrvatski predsednici od Tuđmana do Kolinde Grabar Kitarović, rado dolazili. U tom periodu u rezidenciji su boravili značajni gosti i održavali su se sastanci na kojima je nivo ovih područja bio napisan. Međutim, nivo značaja, ekskluzivnosti i glamura koji su Briona i Brioni doživeli sredinom druge polovine prošlog veka ne ponavlja se. Za mene i većinu ostale dece iz tog perioda Brioni su bili više mitsko mesto oko kojeg su se stvarale zanimljive priče o učiteljima i odraslima, nego neko pravo odredište. Najbliže realističnom iskustvu bilo bi kada smo se postrojili u prvi red rive da bi se borili oko toga ko će imati više papirnih zastava koje će se odvesti kući na igru nakon što su oni koji su čekali otplovili za Brijuni sa pristaništa na kojem se danas nalazi marina ACI. Retko smo znali kome smo mahali u te dane, ali u toj dobi se nismo previše brinuli.
Međutim, u istoriji je zabeleženo da su neki od najvažnijih ljudi svog vremena bili domaćini na našim prostorima tokom tih godina. Zasluge za to, naravno, pripadaju tadašnjem predsjedniku Titu, koji se nakon prve posete 1947. godine jednostavno zaljubio u arhipelagu, a prema zvaničnim podacima, tamo je proveo između četiri i šest meseci u godini. To je, na neki način, bila svojevrsna predsednička “matična kancelarija”, s obzirom na to da je Tito obavljao deo svog državnog posla i protokolarnih obaveza na ostrvima Brionima, ali takođe je značajan deo vremena proveo uživajući u odmoru i baveći se raznim hobijima.
Jedan od takvih “preduzetničkih” poduhvata bilo je uređenje ostrva Vanga, na koje se, kako kaže, prvi put veslo kanuom 1952. Nakon raščišćavanja ostrva, uskoro su stvoreni prvi sadržaji i zajednički objekti, kao što su slame sa sjenilom, indonezijski i ribolovni salon, slovenačka soba, kuhinja sa ostavom i drugi sadržaji. Vanga je ubrzo postala omiljeno mesto boravka, pa su na ostrvu postavljene radionica i foto laboratorija, za koju mu je deo opreme poklonio predsednik SAD Džon Kenedi. Tokom godina u južnom delu se razvio vrt, voćnjak, vinogradi i mandarine, stari i novi podrum. Tito je primio svoje omiljene goste u Vangi, za koje nije obezbeđen zvaničan protokol, kao u Beloj vili, a prvi gost 1954. godine bio je etiopski car Haile Selassie. Takođe je u Vangi ugostio neke od najvećih zvezda vremena, poput popularnih tenora Mario del Monako, Orson Velles, Kirk Douglas, Carl Ponti, Richard Burton, Elizabeth Tailor ili Sofia Loren. Kako je jednom za Glas Istre rekla jedna od sluškinja iz Vange, Ana Moscarda iz Fažane, na tom ostrvu u Titovo vreme nije bilo posebnog luksuza ni luksuza, a sve što je izgledalo bilo je kao poklon raznih državnika. Bijela vila bila je rezervisana za luksuz, i zbog toga su u njoj održani svi drugi važni sastanci iz državnog protokola.
19.07.2020 06:00 | Autor: Milan PAVLOVIĆ
Link: https://www.glasistre.hr/istra/na-danasnji-dan-prije-64-godine-na-brijunima-su-tito-nehru-i-naser-osnovali-pokret-nesvrstanih-655717?fbclid=IwAR0pUWrKrFjxFBLjKa3q7UlBxXp6Cwuo3qW504jVhA4EgYCtjaIj6nVRbgU
